Choć w kontekście zmian klimatycznych ekologia jest ważnym elementem każdej odpowiedzialnej organizacji, to nie można zapominać o innych obszarach ujętych w tym standardzie oceny organizacji biznesowych. Jest nią między innymi społeczna odpowiedzialność, która odnosi się także do zapewnienia pracownikom komfortu i bezpieczeństwa pracy. W przypadku montażu czy późniejszej eksploatacji instalacji fotowoltaicznej jest to wyjątkowo ważne, ponieważ prace te należą do szczególnie niebezpiecznych. Dlatego ich realizacja powinna zostać wsparta konkretnymi działaniami, takimi jak odpowiednie przeszkolenie, wyposażenie pracowników w dedykowany osprzęt asekuracyjny czy odgrodzenie i oznaczenie miejsca prowadzonych działań.
Wypadek przy pracy a przepisy i odpowiedzialność karna
Zadbanie o bezpieczeństwo podczas prac to nie tylko kwestie związane z wdrażaniem ESG do firmy. To także obowiązek wymuszany przepisami prawa. Rolą pracodawcy jest bowiem organizowanie pracy w sposób zapewniający jej bezpieczeństwo i higienę. Dotyczy to wszystkich obszarów funkcjonowania firmy, ale w przypadku działań związanych z instalacją fotowoltaiczną zlokalizowaną na dachu, obowiązek ten nabiera szczególnego znaczenia.
Jak mówi treść Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (26.09.1997 r.), każda praca wykonywana na wysokości co najmniej 1 metra nad podłożem to praca na wysokości, a tym samym jest szczególnie niebezpieczna. Jeśli pracodawca zlecający takie zadanie nie zadba o BHP, pracownik – zgodnie z art. 210 – może odmówić wykonywania pracy, mimo to zachowując prawo do otrzymania pełnego wynagrodzenia. Jednocześnie, jeśli o zaniedbaniu dowie się Państwowa Inspekcja Pracy, to karą może być mandat.
Takie podejście do tego zagadnienia jest w pełni uzasadnione. Jak pokazują statystyki, aż 1/3 wszystkich wypadków, do których dochodzi w pracy, dotyczy upadku z wysokości. Co więcej, mają one swoje tragiczne konsekwencje. Około ¾ tego typu zdarzeń kończy się śmiercią pracownika. W pozostałych przypadkach nierzadko dochodzi do kalectwa osoby poszkodowanej. Oprócz ludzkich tragedii, wypadki – śmiertelne bądź ciężkie – mają również inne, surowe konsekwencje. Prowadzą one do uruchomienia procedury postępowania prokuratorskiego, a pracodawca może w takiej sytuacji zostać skazany na karę pozbawienia wolności.
Wyposażenie dla prowadzenia bezpiecznych działań na powierzchni dachu
Mając na uwadze powyższe kwestie, przystępując do montażu instalacji fotowoltaicznej, należy bezwzględnie zabezpieczyć dach w kontekście sprawnego i bezpiecznego poruszania się po nim. Służą do tego specjalne systemy asekuracji i komunikacji dachowej, które pozwalają wyeliminować zagrożenie lub zredukować ryzyko upadku z wysokości, a jeśli już do niego dojdzie, zabezpieczyć pracownika w ten sposób, by zagrożenie dla zdrowia i życia było jak najmniejsze.
W firmach, które nie przywiązują specjalnej uwagi do kwestii BHP, wystarczającym zabezpieczeniem są szelki z linką oraz amortyzatorem, które są zaczepione do elementów budynku, konstrukcji lub kominów, a te nie są certyfikowanym punktem do kotwienia się w rozumieniu przepisów. Jednak organizacje podchodzące profesjonalnie do bezpieczeństwa wykorzystują przy pracach znacznie bardziej zaawansowane środki ochrony indywidualnej, dobrane do charakterystyki danego obiektu, jak m.in. rodzaj dachu czy kąt jego nachylenia. Środki ochrony indywidualnej muszą być zakotwione do certyfikowanych systemów asekuracji, mogą to być systemy punktowe (składające się z pojedynczych punktów asekuracyjnych, tzw. asekurantów, do których podpina się pracownik), linowe (punkty podparcia są połączone ze sobą linami i to liny stanowią element, do którego należy się podpiąć) ławy kominiarskie, podesty dachowe, drabiny lub inne certyfikowane punkty kotwiące. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest system balustrad, które całkowicie zabezpieczają obszar pracy oraz wszelkie strefy niebezpieczne, a przy tym nie wymagają korzystania z środków ochrony indywidualnej.
Charakterystyka obiektu oraz rodzaj zastosowanych elementów asekuracyjnych to jedynie dwa z kilku czynników, na które powinno zwracać się uwagę. Istotne jest także, by zostały one zamontowane w prawidłowy sposób.
Podczas użytkowania będą poddawane dużym siłom, na których wielkość wpływa między innymi waga pracownika, a także masa jego wyposażenia. Solidne połączenie systemu asekuracyjnego z podłożem jest więc konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ponadto ważnym czynnikiem jest bezpieczeństwo użytkowników. Dla jego oceny opracowano dedykowane normy – między innymi PL EN 516 i PN EN 12951. W dobranych przez nas systemach bezpieczeństwa, zgodność z nimi potwierdza certyfikacja wystawiona przez RISE, czyli Research Institutes of Sweden (odpowiednik polskiego ITB). Co ważne, niektórzy producenci mogą powoływać się na zgodność z normą PL EN 795. Ta jednak została wyłączona z harmonizacji dotyczącej elementów mocowanych na stałe, więc korzystanie z takich systemów nie zagwarantuje bezpieczeństwa.
Chcesz wejść z nami na drogę transformacji ESG i jednocześnie zoptymalizować koszty energii elektrycznej?
Nie tylko asekuracja pracowników podczas montażu instalacji PV
Wykorzystywanie systemów asekuracyjnych to podstawowy sposób na zabezpieczenie zdrowia i życia pracowników oraz spełnienie obowiązku prawnego spoczywającego na pracodawcy. Ponadto chronią one osoby przebywające na dole, budynki, znajdującą się w nich infrastrukturę oraz ciągłość prowadzonych wewnątrz działań. To dlatego, że systemy asekuracyjne stosuje się także do zabezpieczenia sprzętu służącego montażowi oraz eksploatacji instalacji fotowoltaicznej. Niezabezpieczone narzędzia czy inne elementy (jak np. fragmenty konstrukcji mocującej, butle z gazem) mogą stoczyć się z dachu, stanowiąc realne zagrożenie dla zdrowia pracowników i majątku firmy.
Warto mieć także świadomość, że prace na dachu nie kończą się wraz z zamontowaniem i pierwszym uruchomieniem instalacji. Choć działa ona praktycznie bezobsługowo, to jednak wymaga okresowych działań konserwatorskich czy też prac serwisowych. Konieczne będzie także odśnieżanie dachu czy prace związane z innymi urządzeniami, które są tu umieszczone. Te czynności również muszą być realizowane przy odpowiednim zabezpieczeniu i ułatwieniu poruszania się po dachu. Dlatego też system asekuracyjny nie powinien być traktowany jako tymczasowa i jednorazowa infrastruktura, ale stały element wyposażenia dachu i wartość dodana.
Co ważne, funkcjonalność urządzeń składających się na system nie ogranicza się wyłącznie do kwestii bezpieczeństwa prowadzonych na dachu prac. Mogą mieć one także inne wykorzystanie. Asekuranty sprawdzają się również jako wskaźniki grubości zalegającej na dachu pokrywy śnieżnej. Pozwalają w szybki sposób oszacować z jaką ilością – a tym samym dodatkowym ciężarem – śniegu mamy obecnie do czynienia i czy już następuje konieczność jego usunięcia.
Dobre praktyki… w praktyce
Troska o bezpieczeństwo w trakcie montażu instalacji fotowoltaicznej nie powinna dotyczyć jedynie pracowników wykonujących prace na wysokości, lecz również pracowników zakładu, w którym montowane są moduły. Takie podejście zawsze stosuje Selena ESG, czego doskonałym przykładem może być jedna z ostatnich realizacji firmy (zdjęcia).
- W trosce o komfort pracy i bezpieczeństwo wszystkich ludzi znajdujących się na terenie zakładu, strefa niebezpieczna wokół budynku została wygrodzona i oznakowana, a nad wejściami do budynku zamontowano daszki ochronne. Ich zadaniem było wyeliminowanie niebezpieczeństwa uderzenia spadającymi z dachu elementami czy narzędziami.
- Ponadto każdy pracownik został zapoznany z Instrukcją Bezpiecznego Wykonania Robót, a także charakterystyką obiektu uwzględniającą specyficzne ryzyka, jak np. występowanie stref wybuchowych.
- Prace były wykonywane pod stałą kontrolą uprawnionego i doświadczonego nadzoru, w środkach chroniących przed upadkiem z wysokości, z zastosowaniem zabezpieczeń przed stoczeniem się elementów, np. poprzez podczepienie butli z gazem do trwałej konstrukcji.
- Ponadto prace stwarzające realne ryzyko spowodowania pożaru, czyli tzw. prace pożarowo niebezpieczne, były realizowane dopiero po zapewnieniu na stanowisku punktu ppoż.
W trosce o komfort pracy i bezpieczeństwo wszystkich ludzi znajdujących się na terenie zakładu, strefa niebezpieczna wokół budynku została wygrodzona i oznakowana, a nad wejściami do budynku zamontowano daszki ochronne. Ich zadaniem było wyeliminowanie niebezpieczeństwa uderzenia spadającymi z dachu elementami czy narzędziami.
Ponadto każdy pracownik został zapoznany z Instrukcją Bezpiecznego Wykonania Robót, a także charakterystyką obiektu uwzględniającą specyficzne ryzyka, jak np. występowanie stref wybuchowych.
Prace były wykonywane pod stałą kontrolą uprawnionego i doświadczonego nadzoru, w środkach chroniących przed upadkiem z wysokości, z zastosowaniem zabezpieczeń przed stoczeniem się elementów, np. poprzez podczepienie butli z gazem do trwałej konstrukcji.
Ponadto prace stwarzające realne ryzyko spowodowania pożaru, czyli tzw. prace pożarowo niebezpieczne, były realizowane dopiero po zapewnieniu na stanowisku punktu ppoż.
Poniżej przedstawiamy kilka zdjęć z realizacji prac.
Darmowy E-book
Bezpieczeństwo podczas realizacji inwestycji fotowoltaicznych – odpowiedzialność inwestora
Sprawdź, jak krok po kroku przygotować się do instalacji paneli fotowoltaicznych na terenie swojej inwestycji. Dowiedz się, jaki jest zakres odpowiedzialności inwestora, a jaki – wykonawcy.
Pobierz